Thực trạng sản xuất trồng trọt tại Thanh Hóa.

Lĩnh vực trồng trọt giữ vai trò trụ cột trong sản xuất nông nghiệp Thanh Hóa, bảo đảm an ninh lương thực và tạo sinh kế cho phần lớn người dân nông thôn. Đây cũng là nền tảng để phát triển các chuỗi giá trị, nâng cao thu nhập và thúc đẩy kinh tế nông thôn bền vững.

Thanh Hóa là vùng đất nằm ở cực bắc của Trung Bộ, là một trong số ít tỉnh trong cả nước có 3 vùng sinh thái trung du miền núi, đồng bằng và ven biển; Thanh Hóa có nhiều đặc điểm riêng biệt, nổi trội, tạo nên lợi thế so sánh của tỉnh, như: Hệ thống giao thông thuận lợi: Đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không; Có cửa khẩu quốc tế; cảng nước sâu Nghi Sơn có thể tiếp nhận tàu trọng tải đến 50.000 tấn, Khu Kinh tế Nghi Sơn là 1 trong 5 khu kinh tế ven biển trọng điểm của Việt Nam; có Cảng hàng không Quốc tế Thọ Xuân; có đường biên giới dài 192 km giáp nước bạn Lào và 102 km bờ biển; cùng với đó Thanh Hóa có 03 vùng sinh thái trung du miền núi, đồng bằng và ven biển; thời tiết khí hậu vừa được chia thành nhiều tiểu vùng có điều kiện tự nhiên khác nhau, phù hợp với đặc điểm sinh trưởng, phát triển của nhiều loại cây trồng.

Tỉnh Thanh Hóa có tiềm năng đất đai đa dạng: diện tích tự nhiên là 1.111.471 ha; trong đó diện tích đất sản xuất nông nghiệp là 242.058 ha (chiếm 21,8%), gồm đất trồng cây hàng năm 196.374 ha (trong đó đất trồng lúa 138.200 ha, cây hàng năm khác 58.174 ha), đất trồng cây lâu năm 45.684 ha;.

Trong những năm qua, Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, UBND tỉnh đã ban hành nhiều Nghị quyết, Quyết định về cơ chế, chính sách và định hướng khuyến khích phát triển nông nghiệp; hỗ trợ cho doanh nghiệp, các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân nhằm khuyến khích thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới, đẩy mạnh thu hút doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất, liên kết, bao tiêu sản phẩm, tích tụ tập trung đất đai để phát triển nông nghiệp quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao, phát triển các sản phẩm chủ lực của tỉnh;

Một số chính sách lớn được ban hành như: Nghị quyết số 16/NQ-TU ngày 20/4/2015 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa về tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020, định hướng đến năm 2025; Chính sách khuyến khích tích tụ, tập trung đất đai để phát triển nông nghiệp quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao theo Nghị quyết 192/2019/NQ-HĐND ngày 16/10/2019 của Hội đồng nhân dân tỉnh; Chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất cây ăn quả tập trung thuộc chính sách phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn trên địa bàn tỉnh theo Nghị quyết 185/2021/HĐND ngày 10/12/2021 của Hội đồng nhân dân tỉnh; chính sách hỗ trợ sản xuất giống cây trồng vật nuôi trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa; Nghị quyết số 01/2023/NQ-HĐND ngày 24/3/2023 về sửa đổi, bổ sung một số Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh thuộc lĩnh vực Nông nghiệp, nông thôn,.…

Các cấp, các ngành luôn quan tâm, chỉ đạo công tác cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính được đẩy mạnh đã tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp nông thôn;

Tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại nhằm khuyến khích, hỗ trợ và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất trên địa bàn tỉnh đầu tư phát triển sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm;

Từ các giải pháp trên, ngành nông nghiệp đã tập trung chỉ đạo thay đổi từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế, chuyển từ nông nghiệp truyền thống sang nền nông nghiệp xanh, sinh thái, hữu cơ, hiện đại, quy mô lớn, liên kết theo chuỗi giá trị, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu. Nhờ đó, nông nghiệp Thanh Hóa luôn duy trì tốc độ tăng trưởng cao và hiện là một trong 10 tỉnh có quy mô sản xuất nông nghiệp lớn nhất cả nước. Cụ thể, về tình hình sản xuất trồng trọt của tỉnh Thanh Hóa được triển khai như sau:

Nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa tập trung, quy mô lớn và ứng dụng công nghệ cao đang từng bước được hình thành tại Thanh Hóa, đi kèm với việc xây dựng các chuỗi giá trị trong nông nghiệp. Năng suất và sản lượng hầu hết các loại cây trồng đều tăng; việc tích tụ, tập trung ruộng đất đã đạt kết quả bước đầu, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi linh hoạt đất lúa, mía năng suất thấp sang các loại cây trồng hiệu quả hơn. Các vùng sản xuất tập trung gắn với liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm đã được hình thành và duy trì với tổng diện tích trên 80.000 ha, trong đó: mía 14.000 ha, sắn nguyên liệu 11.000 ha, lúa 47.000 ha (gồm lúa nếp 5.023,5 ha, lúa giống 5.000 ha, còn lại là lúa thương phẩm và thu mua tại bờ sau thu hoạch), ớt 1.300 ha, khoai tây 900 ha, cây làm thức ăn chăn nuôi 2.000 ha, ngô ngọt 800 ha, các loại rau màu như đậu tương, cải chân vịt, hành tỏi, bí, dưa chuột khoảng 2.000 ha. Các vùng sản xuất tập trung chủ yếu tại Yên Định, Hậu Lộc, Vĩnh Lộc, Thọ Xuân, Hoằng Hóa, Nga Sơn, Quảng Xương, Nông Cống…

Giai đoạn 2021-2025, diện tích tích tụ, tập trung đất đai để sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, đặc biệt trong lĩnh vực trồng trọt, đạt 34.170 ha, trong đó diện tích ứng dụng công nghệ cao đạt 925,4 ha, bao gồm: 207 ha nhà màng, nhà lưới trồng rau, quả và hoa an toàn; 630 ha cây ăn quả áp dụng các công nghệ tưới tiên tiến; 88,4 ha còn lại là các loại cây trồng khác. Diện tích sản xuất theo hướng công nghệ cao đạt 12.769,1 ha. Toàn tỉnh đã có 15,46 ha được chứng nhận hữu cơ, đồng thời 5.703,6 ha cây trồng sản xuất theo hướng hữu cơ và đạt tiêu chuẩn hữu cơ, trong đó lúa 4.464 ha, chè 24 ha, rau – đậu các loại 247,6 ha, cây ăn quả 581 ha, cây dược liệu 385,1 ha, các loại cây khác 1,9 ha. Diện tích được chứng nhận VietGAP trên địa bàn tỉnh khoảng 2.933,3 ha.

– Về sản xuất lúa gạo: Thanh Hóa là tỉnh có diện tích trồng lúa đứng thứ 5 cả nước và lớn nhất miền Bắc. Giai đoạn 2010-2015, diện tích lúa đạt khoảng 250.000 ha/năm, sau đó giảm dần và đến nay còn 224.069 ha, với sản lượng hàng năm đạt 1,38 triệu tấn.

Về cơ cấu sử dụng, lúa gạo của tỉnh được phân bổ như sau: khoảng 700.000 tấn dùng làm lương thực, 15.000 tấn làm giống, 30.000 tấn thu mua dự trữ quốc gia, khoảng 200.000 tấn phục vụ chế biến các sản phẩm sau gạo (bún, phở, miến, bánh gạo…), và 100.000 tấn làm thức ăn chăn nuôi. Phần còn lại, khoảng 339.000 tấn, được mua bán trên thị trường tự do, xuất khẩu qua các tiểu thương, đại lý trong và ngoài tỉnh.

Tỉnh đã hình thành các vùng thâm canh lúa có năng suất, chất lượng và hiệu quả cao, gắn với liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm. Hiện duy trì 8 doanh nghiệp lớn thu mua và chế biến lúa gạo với tổng công suất 180.000 tấn, gồm: Công ty Tâm Phú Hưng, Công ty Sao Khuê, Công ty An Thành Phong, Công ty Bắc Trung Bộ, Công ty Lương thực Thuần Dũng, Công ty Lương thực Thanh Hóa, Công ty TNHH Thương mại Lựu Sướng và Công ty Vina green.

– Về sản xuất rau, quả thực phẩm: Trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, hàng năm diện tích gieo trồng rau, quả thực phẩm đạt khoảng trên 50.000 ha, với sản lượng khoảng 650.000 tấn. Hiện có khoảng 30 doanh nghiệp tham gia thu mua, sơ chế, chế biến và bảo quản rau quả; trong đó chủ yếu thực hiện sơ chế và tiêu thụ trong nước. Theo ước tính, chỉ khoảng 20% sản lượng rau được chế biến trước khi đưa ra thị trường, còn 80% sản lượng còn lại chủ yếu cung ứng dưới dạng thô thông qua chợ dân sinh, chợ đầu mối hoặc bán tự do.

– Về sản xuất trái cây: Tổng diện tích cây ăn quả năm 2025 ước đạt 24.000 ha, diện tích thu hoạch ước đạt 20.000 ha, sản lượng ước đạt 350.000 tấn, tập trung các loại: dứa, chuối, vải nhãn, thanh long, ổi, mít…. Một số doanh nghiệp đã đầu tư hàng chục tỷ đồng để xây dựng vùng cây ăn quả như: Công ty Hồ Gươm Sông Âm, Công ty Quyền Anh, Công ty Thủy Ngọc…Đến nay có 06 doanh nghiệp chế biến quả và chủ yếu là chế biến dứa đóng hộp với tổng công suất 13.600 tấn/năm xuất khẩu dứa (đóng hộp) đi thị trường Nga, Hàn Quốc,… 02 dự án xây dựng nhà máy chế biến nước trái cây tại các huyện (cũ) Như Xuân, Ngọc Lặc đang triển khai thực hiện.

– Về sản xuất sắn: Tổng diện tích sắn niên vụ 2025 toàn tỉnh trồng được 13.561,81 ha; năng suất bình quân ước đạt 170 tạ/ha; sản lượng 230.550 tấn. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 04 nhà máy: Công ty Cổ phần sản xuất chế biến Nông Lâm sản và vật tư nông nghiệp Phúc Thịnh, Công ty TNHH Chế biến nông lâm sản xuất khẩu Như Xuân, Công ty CP Xuất nhập khẩu rau quả Thanh

Hóa, Công ty Cổ phần Lan Anh TD và 02 cơ sở chế biến tinh bột sắn: Hà Ngọc Sơn, Xuân Thanh với tổng công suất theo thiết kế khoảng 300 nghìn tấn củ sắn tươi/năm.

– Về sản xuất mía: Tổng diện tích mía niên vụ 2025 toàn tỉnh trồng được 14.836,28 ha, năng suất bình quân 700 tạ/ha; sản lượng 1.038.539 tấn. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 02 nhà máy: Nhà máy đường Lam Sơn với công suất thiết kế 8.000 tấn mía/ngày; Nhà máy đường Việt Nam-Đài Loan với công suất thiết kế 6.000 tấn mía/ngày, đã ký hợp đồng sản xuất và tiêu thụ toàn bộ sản phẩm nguyên liệu mía trên địa bàn tỉnh./.

Nguồn: Tram KDTV nội địa